WOZ journaal april 2022

Vernieuwd WOZ-waardeloket

Er wordt hard gewerkt aan het moderniseren van het WOZ-waardeloket. Niet alleen de techniek wordt verbeterd, maar ook de look-and-feel. Door deze moderniseringsslag voldoet het WOZ-waardeloket aan de eisen voor digitale toegankelijkheid.

Op dit moment zijn we bezig met de laatste testen. De planning is dat het vernieuwde loket eind april/begin mei live gaat.

Belangrijkste inhoudelijke wijzigingen
Naast het moderniseren van de techniek en de look-and-feel zijn er ook enkele inhoudelijke wijzigingen doorgevoerd. De belangrijkste wijzigingen zijn:

1. De grondoppervlakte van het WOZ-object uit de LV WOZ wordt getoond
2. De locatie-omschrijving wordt getoond (indien deze gebruikt is)
3. De kadastrale kaart kan als achtergrondkaart gebruikt worden
4. De getoonde gegevens zijn actueler.

Advies Waarderingskamer
Aangezien de locatie-omschrijving getoond wordt, is het belangrijk dat een gebruikte locatie-omschrijving correcte en begrijpelijke informatie bevat. In de LV WOZ komen we diverse locatie-omschrijvingen tegen die bij belanghebbenden meer vragen oproepen dan dat ze informatie geven aan de gebruikers van het WOZ-waardeloket.

Enkele voorbeelden van locatie-omschrijvingen die we zien zijn:

• Tbv wpd 2012
• Alleen grondwaarde 01-01-2012
• 0% gereed 01-01-2015
• 071596

Het is belangrijk dat er alleen locatie-omschrijvingen worden gebruikt die ook voor de belanghebbende duidelijk zijn, zoals bijvoorbeeld:

• souterrain
• garagebox 23

Om te voorkomen dat er onbegrijpelijke locatie-omschrijvingen op het WOZ-waardeloket komen adviseren wij u vooraf in uw eigen administratie de gebruikte locatie-omschrijving te controleren en deze aan te passen als dat nodig is. Op die manier zorgen we ervoor dat de informatie op het WOZ-waardeloket voor de bezoeker duidelijk is, zodra het nieuwe WOZ-waardeloket live gaat.

Verversing WOZ-waardeloket
Tot nu toe werd het WOZ-waardeloket wekelijks (en in het begin van het jaar twee keer per week) ververst. Dit gebeurde normaal gesproken in het weekend. Met het nieuwe loket maken we gebruik van een API die bijna direct de LV WOZ bevraagt. Met het oog op beveiliging en performance kan er wel sprake zijn van enige vertraging bij het tonen van mutaties in de LV WOZ op het WOZ-waardeloket. Die vertraging kan naar verwachting nooit langer zijn dan zes uur. De gegevens op het WOZ-waardeloket zijn daardoor veel actueler.

Project overgang naar waarderen op basis gebruiksoppervlakte

Vanaf 2022 zijn gemeenten verplicht om bij de taxaties van woningen gebruik te maken van de gebruiksoppervlakte. Inmiddels hebben 337 van de 344 gemeenten (98% van alle gemeenten) de overstap gemaakt naar het taxeren op gebruiksoppervlakte. Over het algemeen is de overgang goed verlopen. Het was alleen wel een tijdrovende klus. Met als gevolg dat er soms minder aandacht was voor andere aspecten van de WOZ-uitvoering.

Gegevens BAG
Het project “overgang naar gebruiksoppervlakte” is een belangrijke stap geweest naar een verdere afstemming van de gegevens in de BAG. Het project was ook bedoeld al kwaliteitsverbetering voor zowel WOZ-gegevens als voor BAG-gegevens. Nu dit project grotendeels is afgerond hebben we ook gekeken naar de gevolgen van dit project op de BAG-gegevens. Ook hebben we aandacht voor hoe we ervoor kunnen zorgen dat de aansluiting van de gegevens in de BAG op de WOZ-taxatiekenmerken op orde blijft.

De volgende conclusies kunnen getrokken worden:

• Bijna alle gemeenten hebben het project voor het verzenden van de beschikkingen naar
  waardepeildatum 1-1-2021 afgerond (98%);
• De bruto-inhoud in het verleden was minder goed dan gedacht;
• De geometrie in de BAG en de BGT vertoonden meer fouten dan gedacht;
• Dit project heeft niet alleen de gegevens in de WOZ-administratie verbeterd, maar ook de gegevens in de BAG en de BGT. Kortom, dit project heeft gezorgd voor een optimalisatie van drie basisregistraties;
• De samenwerking tussen de afdelingen BAG en WOZ is beter geworden.

Gevolgen voor de gebruiksoppervlakten van verblijfsobjecten in de LV BAG
Zoals in de vorige alinea al is opgemerkt heeft de overgang naar gebruiksoppervlakte niet alleen grote gevolgen gehad voor de gegevens in de WOZ-administratie, maar ook voor de gegevens in de BAG-administratie. In de periode 2019 – 2022 is landelijk de gebruiksoppervlakte bij 44% van de verblijfsobjecten gewijzigd. En in de periode 2021 – 2022 was dit 27%. Hieruit blijkt dat gemeenten in de afronding van het project, de gemeten oppervlaktes ook hebben uitgewisseld met de BAG. Bij de gemeenten die in 2021 het project hebben afgerond is het percentage gewijzigde gebruiksoppervlakten in de periode 2021 – 2022 zelfs 38%.

De verwachting is dat het aantal gemuteerde gebruiksoppervlakten in de BAG nog toeneemt. Omdat nog niet alle mutaties verwerkt zijn in de BAG-administraties.

Wat vindt Nederland van de WOZ?

Wat speelt er in de media over de WOZ? En op social media? Reageren huiseigenaren op de stijgende WOZ-waarde? Hebben ze begrip? Weten ze de weg naar de gemeente te vinden? Maken ze ook gebruik van bureaus? De Waarderingskamer vindt het belangrijk om te weten wat er speelt op het gebied van de WOZ. Maar hoe komen we daarachter? Door het monitoren van alle berichtgevingen op social media rondom het onderwerp de WOZ. Sinds 2014 werken we daarbij samen met Aart Paardekooper. Aart maakt voor ons in de beschikkingsperiode elke twee weken een omgevingsanalyse. Deze omgevingsanalyse laat zien welke beelden en meningen over de WOZ de ronde doen in media en op social media.

In onderstaand interview geeft Aart een beeld van hetgeen hij in de afgelopen weken heeft langs zien komen in berichten in de media. De vraag die aan Aart gesteld is: wil je ons een update geven over de trends in het eerste kwartaal van dit jaar?

1. Aantal berichten redelijk stabiel
“Jazeker! Het eerste dat opvalt is dat het aantal berichten over de WOZ in media en op social media door de jaren heen vrij stabiel is. Vanaf de jaarwisseling is er al aandacht voor de WOZ, vaak vermengd met aandacht voor de hoogte van de OZB. Daarna stijgt het aantal berichten snel, als gevolg van de verzending van OZB-aanslagen & WOZ-waarde. In de eerste drie maanden ligt het aantal berichten over de WOZ gemiddeld tussen de 7.500 en 8.000. Afgelopen kwartaal zagen we een fractie meer berichten”.

2. Enorme stijging WOZ valt mensen op
“Wat verder opviel in reacties van mensen – en die hebben we per gemeente in beeld – is de stijging van de WOZ-waarden. Vooral de snelle toename van de WOZ-waarden valt daarbij op. Mensen voelen zich daarbij soms klem zitten: enerzijds wordt de WOZ-waarde van hun huis hoger en hebben ze het gevoel dat ze steeds meer moeten betalen, anderzijds kunnen ze niet verhuizen naar een andere woning omdat die woning óók duur is. Kennelijk heeft niet iedereen in de gaten dat de OZB-tarieven deels zijn aangepast aan de sterke stijging van de WOZ-waarden”.

3. Schaduwzijde van no-cure-no pay-bureaus krijgt meer aandacht
“En tot slot zijn er veel berichten over de zogenaamde No-cure-no-pay-bureaus. Deze bureaus hebben altijd wel aandacht gekregen – en gevraagd! Afgelopen kwartaal is dat beeld wat gemengder dan voorheen. Was het vroeger zo, dat mensen aangaven dat gemeenten hun werk gewoon goed moeten doen bij het vaststellen van de WOZ-waarde, tegenwoordig zie je meer kritische reacties dat de vergoedingen voor de bureaus niet gratis zijn en uiteindelijk toch weer uit de gemeenschappelijke pot betaald worden. Meer werk voor de bureaus, meer kosten voor gemeenten dus. Waarbij je ook ziet dat de ene gemeente daar handiger mee omgaat dan de ander. De een gaat het gevecht aan bijvoorbeeld. De andere gemeente biedt juist aan om ‘gratis bezwaar’ te maken. Laatst zag ik een gemeente die aangaf dat als je bezwaar maakt via de gemeente met een eenvoudig digitaal formulier, dat bezwaar met voorrang afgehandeld wordt! Dat gaat misschien wat ver, ik geloof echter wel dat gemeenten die laagdrempelig aanbieden om de WOZ-te laten checken en (onderbouwd) te corrigeren, de snelste weg bewandelen naar het voorkómen van bezwaren”.

Excel overzichten na aanlevering WOZ-waarden wpd 2021

Dit jaar hebben we wekelijks een Excel overzicht gestuurd naar alle bronhouders die de waarden voor waardepeildatum 2021 hebben aangeleverd aan de LV WOZ. In dit Excel overzicht zitten drie tabbladen, waarmee eenvoudig gecontroleerd kan worden of de aanlevering aan de LV WOZ correct is verlopen. Op onze website vind je een toelichting op dit Excel overzicht.

Vermindering aantal meldingen
We zien dat veel bronhouders dankbaar gebruik maken van deze overzichten om de gegevens in de LV WOZ te completeren en te corrigeren. Maar toch zien wij lang niet bij elke gemeente een vermindering van het aantal meldingen. Dat betekent dat ondanks het verstrekken van overzichten de gemelde fouten nog niet opgelost zijn. En dat is jammer voor de afnemers van de gegevens uit de LV WOZ en voor de betrokken belanghebbenden.

Dat het aantal meldingen bij veel gemeenten niet vermindert blijkt bijvoorbeeld uit het aantal klachten wat wij (en ook het Meldpunt fouten in overheidsregistraties en Logius) ontvangen van burgers. Burgers geven aan dat zij niet de juiste gegevens zien binnen MijnOverheid.

Ook afnemers (waterschappen en Belastingdienst) nemen geregeld contact met ons op.

Controleren gegevens
Het is belangrijk dat je de lijsten in het Excel overzicht controleert. En als het nodig is de gegevens corrigeert in de LV WOZ. Op die manier zorgen we ervoor dat de LV WOZ de juiste gegevens bevat, bijvoorbeeld over de actuele belanghebbende.

Laatste Excel overzicht
Dinsdag 19 april 2022 ontvang je van ons voorlopig het laatste overzicht. Maar dat betekent niet dat het herstel van de meldingen op dit overzicht daarna niet meer belangrijk zijn. Ook na het toesturen van het laatste overzicht blijven we aandacht vragen voor het corrigeren van onvolkomenheden in de LV WOZ.

Verschillen gebruikers
In de automatische overzichten melden wij op tabblad 3 alleen verschillen tussen de beschikking en de belanghebbende in de LV WOZ voor zover dit de eigenaar betreft. Wil je ook de verschillen van gebruikers ontvangen? Stuur dan een e-mail naar: onderzoek@waarderingskamer.nl.

Met dit overzicht kun je eenvoudiger ook mogelijke onjuistheden in de registratie van belanghebbende gebruikers corrigeren.

Heb je de overzichten niet ontvangen? Neem dan contact op met ons door een e-mail te sturen naar: onderzoek@waarderingskamer.nl

WOZ en Wet open overheid (WOO)

Op 1 mei 2022 treedt de Wet open overheid WOO in werking. Vanaf die datum vervangt de WOO de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). De WOO regelt zowel het actief openbaar maken van overheidsbesluiten en overheidsinformatie als het passief openbaar maken (verstrekken op verzoek van een aanvrager). Vanaf 1 mei 2022 praten we dus niet meer over het behandelen van Wob-verzoeken, maar over WOO-verzoeken.

Inwerkingtreding WOO
De inwerkintreding van de WOO gebeurt in stappen. De voorschriften voor het actief openbaar maken van besluiten en openbaar maken van andere informatie gelden pas later. Voor dit actief openbaar maken moeten namelijk eerst ook geschikte voorzieningen beschikbaar zijn. Maar voor het afhandelen van verzoeken om openbaar maken van bepaalde gegevens of besluiten moeten gemeenten en andere overheden (en dus ook alle WOZ-uitvoerders) vanaf 1 mei 2022 de WOO gebruiken als kader.

Jurisprudentie informatieverzoeken
De afgelopen jaren is mede door jurisprudentie duidelijk geworden voor welke informatieverzoeken rondom de WOZ-uitvoering de Wob wel van belang was en voor welke niet. WOZ-waarden of WOZ-taxatieverslagen hoefden bijvoorbeeld niet op grond van de Wob aan een verzoeker verstrekt te worden. Deze jurisprudentie was mede gebaseerd op het feit dat de Wet WOZ eigen regels heeft over het openbaar maken van gegevens. De Wob regelde dat deze specifieke regels uit de Wet WOZ toegepast moesten worden.

Het uitgangspunt van de WOO is dat de overheid transparanter wil zijn. Dat betekent dat meer besluiten en gegevens actief openbaar gemaakt moeten worden en dat er ook minder beperkingen gelden bij het verstrekken van informatie op verzoek. In de regelgeving rondom de WOO is daarom expliciet vastgelegd welke besluiten en informatie niet vallen onder het openbaarheidsregime van de WOO. Daarbij wordt de Wet WOZ bijvoorbeeld niet genoemd, maar belastingheffing wel. Alle besluiten en beschikkingen die betrekking hebben op belastingheffing hoeven dus niet openbaar gemaakt te worden. Maar de Wet WOZ is geen belastingwet en de WOZ-beschikking dus ook geen beschikking in het kader van de belastingheffing. Formeel betekent dit dat vanaf 1 mei 2022 verzoeken om openbaar maken van WOZ-besluiten (inclusief WOZ-beschikkingen) getoetst moeten worden aan de WOO. Dit zou kunnen leiden tot een veel verdergaande openbaarheid van gegevens rondom de WOZ-uitvoering en een veel verdergaande openbaarheid van WOZ-beschikkingen en WOZ-waarden.

Openbaarheid van WOZ-gegevens
Vanuit gemeenten is aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), dat verantwoordelijk is voor de WOO, gevraagd of deze ruimere openbaarheid en het overrulen van de openbaarheidsbepalingen uit de Wet WOZ eigenlijk wel de bedoeling was.

Hieruit is naar voren gekomen dat wat betreft de openbaarheid van WOZ-gegevens en de geldigheid van de bepalingen in de Wet WOZ over openbaarheid geen wijziging beoogd is. Ook na 1 mei 2022 zouden verzoeken om WOZ-gegevens op basis van de WOO op dezelfde manier behandeld moeten worden als de huidige verzoeken op basis van de Wob.

Het is volgens alle partijen wel belangrijk om dit ook expliciet in de regelgeving rondom de WOO vast te leggen. Dit expliciet vastleggen in de WOO-uitvoeringsregels zal echter niet vóór 1 mei 2022 geregeld kunnen zijn. Toch adviseren het ministerie van BZK en de VNG de WOZ-uitvoerders om ook na 1 mei 2022 WOO verzoeken over WOZ-gegevens op dezelfde wijze te beoordelen als op dit moment de verzoeken op basis van de Wob. Daarmee hebben de bepalingen in de Wet WOZ over de (beperkte) openbaarheid dus ook na 1 mei 2022 voorrang boven de generieke regels van de WOO.

Stakeholderonderzoek 2021

Wat vind jij van onze organisatie? Om daarachter te komen is in de periode augustus-december 2021 een stakeholdersonderzoek uitgevoerd onder organisaties en partijen in het
directe netwerk van de Waarderingskamer. Uit het onderzoek blijkt dat we gewaardeerd worden met een ruim voldoende. Daar zijn we erg blij mee. Naast de dingen die goed gaan zijn er ook verbeterpunten. Met deze punten gaan we de komende tijd aan de slag.

Wat gaat goed en wat kan er beter?
Wat in het onderzoek naar voren komt is dat de vragenlijsten die wij versturen in april en oktober laag worden gewaardeerd. Voor ons is de informatie die wij terugkrijgen uit de vragenlijsten belangrijk om een goed beeld te krijgen van de stand van zaken rond de WOZ-uitvoering. Daarom gaan wij aan de slag om de vragenlijsten te verbeteren door de vraagstelling aan te passen en te laten aansluiten op de stuurinformatie van gemeenten.

Verder blijkt uit de resultaten dat er draagvlak is voor de activiteiten die de Waarderingskamer onderneemt als expertisecentrum en de wijze waarop deze worden opgepakt.

Nalezen stakeholdersonderzoek 2021
Benieuwd naar de uitkomsten van het onderzoek? Het volledige onderzoek vind je terug op onze website.

Jaarverslag 2021

De Waarderingskamer presenteert het jaarverslag van 2021. Anders dan een ieder had gehoopt heeft het coronavirus ook in 2021 veel invloed gehad op de samenleving. Thuiswerken was de norm, waardoor onze veldcontroles beperkt konden worden uitgevoerd. Ook waren we genoodzaakt om veel van onze inspecties op afstand te doen. Door goed samen te werken met uitvoeringsorganisaties en het gebruik van de gegevens uit de Landelijke Voorziening WOZ is het toch gelukt om een goed beeld te krijgen van de stand van zaken.

Wat deed de Waarderingskamer in 2021?
Het waarborgen van de kwaliteit van de WOZ‐taxaties is de belangrijkste taak van de Waarderingskamer. Daarnaast onderkennen wij een aantal speerpunten die zowel betrekking kunnen hebben op onze toezichtactiviteiten als op onze bedrijfsvoeringactiviteiten. In 2021 waren dit onze speerpunten:

• De wijze waarop gemeenten over de WOZ-taxaties communiceren moet verder verbeteren.
• Datagedreven werken wordt de kern van het WOZ-proces en ook van ons toezicht. Wij werken op beide niveaus aan de randvoorwaarden daarvoor.
• Wij willen de vakbekwaamheid van WOZ-medewerkers vanuit een coördinerende regierol stimuleren.
• Wij willen dat iedereen tijdig zijn of haar WOZ-waarde krijgt en tijdig duidelijkheid wanneer bezwaar is gemaakt.
• Wij moderniseren de ICT-omgeving van de Waarderingskamer.

We zijn er goed in geslaagd om alle activiteiten uit te voeren die wij ons hadden voorgenomen. Ondanks de invloed van de coronamaatregelen hebben wij onze belangrijkste toezicht-en ondersteunde activiteiten kunnen uitvoeren. Dit hebben we bereikt door prioriteit te geven aan onze kerntaken. Meer informatie over onze strategische doelstellingen vind je terug op onze website.

Meer weten?
Meer informatie over onder andere: de technische ontwikkelingen in de WOZ, Kosten WOZ-uitvoering en de jaarrekening van de Waarderingskamer vind je in ons jaarverslag.